Konferencja „Przemoc wobec osób starszych” Zielona Góra – Warszawa

15 marca 2024 roku, z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich we współpracy z Ogólnopolską Federacją Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku odbyła się ogólnopolska, gwiaździsta konferencja ph. „Przemoc wobec osób starszych”.

Zgodnie z propozycją organizatorów, udział w konferencji stał się okazją do organizowania lokalnych spotkań i wspólnego uczestnictwa w konferencji online. Pomysł okazał się niezwykle trafny, albowiem udział w konferencji zgłosiły aż 83 organizacje z całego kraju. Jedną z nich był nasz Zielonogórski Uniwersytet Trzeciego Wieku, który we współpracy z Prezydentem Miasta Zielona Góra, Lubuskim Stowarzyszeniem Opiekunów i Osób Dotkniętych Chorobą Alzheimera, Komendą Miejską Policji w Zielonej Górze i Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną im. Cypriana Norwida w Zielonej zaprosił do udziału przedstawicieli instytucji zajmujących się osobami starszymi w Zielonej Górze. Nie ulega wątpliwości, że przemoc wobec seniorów jest zjawiskiem społecznym i jako takie wymaga współdziałania wszystkich podmiotów pracujących na rzecz najstarszych mieszkańców. Problem jest tym bardziej istotny, że przemoc wobec starszych w dalszych ciągu stanowi temat tabu a sami pokrzywdzeni przemocą rzadko zwracają się o pomoc. Spotkaliśmy się w Sali im. Janusza Koniusza Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zielonej Górze. Prezes Zofia Banaszak przywitała zebranych podkreślając wagę wydarzenia, następnie – po krótkim wprowadzeniu w tematykę konferencji dokonaną przez dr hab. Grażynę Miłkowską – dołączyliśmy do grona uczestników konferencji w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich w Warszawie.

Spotkanie otworzył Rzecznik praw obywatelskich prof. dr hab. Marcin Wiącek, który podkreślił, że przemoc w każdej postaci – fizycznej, psychicznej i ekonomicznej – to forma drastycznego naruszenia praw człowieka. RPO zwrócił uwagę, że osoby starsze są na to szczególnie narażone. Jak mówił: “osoby starsze często nikomu nie mówią, że są źle traktowane. Wstydzą się tego, że przemoc stosuje osoba najbliższa, boją się, że zostaną umieszczone w domu opieki, że zostaną same i sobie nie poradzą”. Rzecznik dodał, że polskie prawo zawiera przepisy, które przewidują ochronę przed przemocą. “Bardzo potrzebne jest wypracowanie u ludzi wrażliwości na przemoc, na krzywdę”.

W kolejnych wystąpieniach mieliśmy okazję wysłuchać wystąpienia dra Piotra Zakrzewskiego z Zespołu Prawa Karnego w Biurze RPO. Mówca wyjaśnił  czym jest przemoc w ujęciu prawnym. Pani Danuta Parlak, psycholożka, członkini Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych przy RPO mówiła o języku przemocowym i dyskryminującym podkreślając, iż “psychiczne krzywdzenie jednostki jest najbardziej nieuchwytną, najbardziej zdradliwą formą maltretowania”. Wskazała jak łatwo krzywdzić osobę poprzez intonację, a nawet szept czy milczenie. Psycholożka zwróciła uwagę, że dyskryminujące są także infantylne wypowiedzi kierowane do osób starszych. Wyjaśniła, że jest to tzw. mowa “baby talk”, czy też “dziadurzenie”.

Mł. insp. Wanda Mende z Komendy Głównej Policji mówiła jak należy zgłaszać pomoc i kto jest zobowiązany udzielić pomocy, wspomniała o procedurze Niebieskiej Karty; przypomniała, że osoby pokrzywdzone powinny zgłosić się na policję, do swojego dzielnicowego, albo ośrodka pomocy społecznej.

Warszawskie spotkanie zakończyła Magdalena Rutkiewicz – Prezeska Fundacji Projekt Starsi – która dzieliła się doświadczeniami w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec osób starszych realizowanych na terenie Warszawy. Wiele miejsca poświęciła konieczności włączania w pomoc osobom krzywdzonym lekarzy, którzy – nierzadko jako jedyni – mogą rozpoznać przemoc i zainicjować działania pomocowe.

Po zakończeniu transmisji z obrad w Warszawie wróciliśmy do naszych spraw lokalnych. Komisarz Maciej Matuszewski z Komendy Miejskiej Policji w Zielonej Górze przedstawił problem przemocy wobec seniorów na terenie naszego miasta wskazując na rolę i zadania Policji w omawianym zakresie.

Całość spotkania zamknęła dyskusja, której uczestnicy podkreślali wagę problemu, wskazywali na konieczność podejmowania tej problematyki w prasie lokalnej i uwrażliwiania społeczeństwa na krzywdę osób starszych.

Wyszliśmy bogatsi o dużą dawkę merytorycznej wiedzy ze sporą garścią ludzkiej wrażliwości.

dr hab. Grażyna Miłkowska

   Poradnik Seniora Stop Przemocy

   Konferencja “Przemoc wobec osób starszych”

   Relacja z konferencji w TVP3